سینما ریولی (صحرا) - تهران

یوسف شریعت زاده (۱۳80–۱۳09 خورشیدی) متولد تبریز
شریعت زاده تحصیلات خود را در رشته معماری، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، در سال ۱۳۴۲ به پایان رساند. او در سال ۱۳۳۷ به همراه امیر نصرت منقح، "مؤسسه امیر نصرت منقح و یوسف شریعت زاده" را پی ریزی کردند، که طی آن یکی از زبده‌ترین تیم‌های فنی معماری ایران در مدت زمانی کوتاه شکل گرفت. بیمارستان ژاندارمری (نیروی انتظامی فعلی)، ساختمان مرکزی وزارت کار و تأمین اجتماعی، تعدادی از بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی سازمان بیمه‌های اجتماعی در نقاط مختلف کشور و از جمله بیمارستان ۳۰۰ تختخوابی اصفهان و بالاخره تعداد زیادی از واحدهای مسکونی و منازل شاخص شخصی حاصل شکل گیری این همکاری در فاصله سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۱ به حساب می‌آید. در سال ۱۳۵۰ دور تازه‌ای از فعالیت‌های این تیم طراحی و معماری تحت عنوان "دفتر مهندسان مشاور بنیان" به همراه محسن میرحیدر آغاز می‌شود. از جمله فعالیت‌های این گروه در سالهای ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ می‌توان به مجتمع دانشگاه شهید باهنر کرمان، یک سری از ساختمان‌های آموزشی دانشگاه علم و صنعت، ساختمان صنایع غذایی در نیشابور و گلپایگان و گرمسار، ساختمان چاپ اسکناس بانک مرکزی در تهران، ساختمان شماره ۲ وزارت نفت در تهران، مجتمع صنعتی واگن پارس در اراک، مجتمع آپارتمانی کارشناسان مراکز صنعتی تبریز، مجتمع مسکونی تندیس در بزرگراه آفریقا (تهران)، مطالعه و طراحی ۱۵ مرکز حوزه عمران روستایی و آشیانه هواپیماهای دولتی در فرودگاه مهرآباد تهران اشاره کرد.
آخرین اثر یوسف شریعت زاده طراحی ساختمان کتابخانه ملی ایران در تهران است.
در آثار معماری شریعت زاده تقلید از سبک‌های معماری دیگر به چشم نمی‌خورد و فرم و احجام طرح‌های او به تبعیت از تحقیق و مطالعه و شناخت دقیق نیازهای فضا شکل گرفته است. او درباره خود می‌گوید : "من فرم دهنده نیستم، فرم یابنده هستم".
بسیاری برآن باوراند که شریعت‌زاده استاد و هنرمند کار با آجر است و کمتر کسی جزئیات را چون او می داند و اجرا می‌کند. استفاده از سطوح و احجام وسیع آجری، جزئیات گوشه‌های 45 درجه، طراحی کوچکترین اجزا چون در و نرده، حفاظ پنجره و دست‌انداز لبه بام، از شاخصه‌های معماری شریعت زاده است.

منابع:
مجله آنلاین:
- طیب زاده، آرش. قلعه آجری، دانشنامه هنر و معماری، 1397

سینما صحرا (ریولی سابق)
معمار این اثر یوسف شریعت زاده است و بنا در سال ۱۳۴۰ در تهران احداث و در سال ۱۳۵۷ به بهره برداری رسیده است.
این سینما در خیابان دکتر شریعتی، بالاتر از میدان آیت الله طالقانی در زمینی ذوزنقه ای شکل به مساحت ۱۹۸۷ متر و با زیربنایی معادل ۳۲۰۰ متر مربع ساخته شده است.کالبد بنا شامل ترکیبی از احجام مکعب مستطیل شکل با سطوح منحنی و مستوی، بازشوهای نواری، بدنه هایی با اندود بتنی (سیمانی) و سطوح شیبدار بر روی بام می باشد. مهم ترین ویژگی کالبدی بنا، معرفی و بیان عملکرد ساختمان می باشد که در زمان احداث بنا، خلاقیت و نو آوری قابل توجهی بوده است.
موقعیت قرار گیری بنا به گونه ای است که طرح معماری آن باید قابلیت ایجاد یک بدنه شهری را دارا باشد. عناصر فضایی در پلانی آزاد ساماندهی شده اند و سالن سینما در بخش شرقی در ساختاری هندسی، هماهنگ با هندسه زمین و بر اساس در نظر داشتن بهترین دید، دسترسی مناسب و مسائل آکوستیکی طراحی شده است. بخش غربی نیز به فضاهای انتظار، بوفه، فروش بلیط و نظایر آن اختصاص یافته است.

ورودی بنا در شمال غربی زمین واقع شده، پس از ورودی و فضای تقسیم، سالن انتظار سینما طراحی شده که فضایی دارای اختلاف سطوح بوده و در بخش مرکزی آن پله های دسترسی به طبقات جا گرفته اند.
پلان سالن نمایش چند ضلعی نامنتظمی و متقارنی است که در امتداد محور شرقی ـ غربی طراحی گردیده است.
مساحت بخش تماشاچیان ۴۱۵ متر و مساحت صحنه ۱۰۵ متر مربع می باشد.
دیوارهای سالن برای کنترل مسائل آکوستیکی در یک امتداد نبوده و دارای شکستگی هایی می باشند. در طبقه اول علاوه بر بالکن سالن نمایش، رستوران، آشپزخانه و اتاق مربوط به پخش فیلم و پرژکتور جای گرفته اند.
دیوار ضلع غربی این طبقه، از تکرار صفحاتی تشکیل شده که علاوه بر ایجاد تنوع در فضای داخلی، نوعی ریتم و پر و خالی احجام را در بدنه ها ی خارجی ایجاد کرده است.
یکی از ویژگیهای دسترسیهای این بنا، ایجاد دیدهای متنوع حاصل از ارتباط فضایی بین طبقات می باشد.
پلان آزاد، بکار بردن پنجره های نواری، استفاده از اختلاف سطح و ایجاد تنوع فضایی، استفاده از مصالح جدید در نما (بتن) و عدم وجود تزیینات و عدم بکارگیری مفاهیم و عناصر معماری گذشته، بیانگر تاثیر جنبش معماری مدرن در طراحی بنا می باشد.
اندود سیمان سفید، مصالح نمای خارجی این بنا را تشکیل می دهد و ترکیبی از سنگ و چوب در طراحی فضاهای داخلی به کار گرفته شده است. اجرای بالکن ها با سطوح منحنی، جزییات اجرایی پله ها و جان پناه آنها، جزییات محل قرار گیری تصاویر تبلیغاتی فیلم ها از نکات برجسته اجرایی این ساختمان، می باشند.
ساختمان دارای دو نمای شمالی و غربی است. نمای اصلی، نمای غربی ساختمان است که رو به خیابان دکتر شریعتی قرار گرفته. ترکیبی از خطوط افقی، عمودی و مایل، نمای شمالی را تشکیل می دهند. حجم ساختمان و ردیف بازشوها تاکیدی بر تناسبات افقی و تلاشی برای ایجاد مقیاس انسانی درساختمان است. در نمای غربی، تفکیک احجام از یکدیگر، پس و پیش شدن آنها و تعبیه سه صفحه مورب، باعث عدم یکنواختی و پویایی نما شده است. خلوص احجام، به منظور بیان عملکردی بنا بوده و استفاده از رنگ یکسان، باعث انسجام اجزا شده است. تفکیک احجام از یکدیگر و پس و پیش شدن آنها، بازی نور و سایه ها را بر بدنه ها تشدید کرده و بر تنوع بصری آنها افزوده است.

منابع

کتابها:

- میرمیران، هادی - اعتصام، ایرج - میرمیران حمید . معماری معاصر ایران: 75 سال تجربه بناهای عمومی (1300 تا 1375 هجری شمسی)، زیر نظر وزارت مسکن و شهرسازی و معماری، دفتر معماری و طراحی شهری، سازمان مجری ساختمان ها و تاسیسات دولتی و عمومی، با همکاری مهندسین مشاور نقش جهان - پارس / تهران: شرکت طرح و نشر پیام سیما، 1388

[پیوند خارجی]
1_ قلعه آجری | آرش طیب زاده | منتشر شده در دانشنامه هنرِمعماری 1397 | قابل مطالعه در پایگاه دانشنامه هنرمعماری [◄]

2_ تاثیر سینمای موج نو ایران در جنبش های اجتماعی سالهای 57-47 | میثم امانی | منتشر شده در مجله خردنامه، شماره 12، بهار و تابستان 1393 | دانلود شده از پایگاه نورمگز [◄]

3_ تأثیر روایت مدرن بر موج نو سینمای ایران – مورد کاوی: فیلم گاو و شازده احتجاب | اسدالله غلامعلی، علی شیخ مهدی | منتشر شده در نشریه هنرهای زیبا - هنرهای نمایشی و موسیقی دوره هفدهم شماره 2، پاییز و ز مستان 1391 | دانلود شده از پایگاه نورمگز [◄]

4_ دو سینما در یک نگاه، روزنامه اعتماد، شماره 1329 | شهرام حسن آبادی | منتشر شده در روزنامه اعتماد 23 بهمن 1385 شماره 1329 | دانلود شده از پایگاه مگیران Magiran [◄]

[پیوند داخلی]
1_ اطلاعات دوره ها: 1357 - 1332 | تحولات اجتماعی دوران پهلوی دوم 1357-1332 [◄]

© کلیه حقوق برای پایگاه "نقد معماری معاصر ایران" محفوظ می‌باشد؛ لذا استفاده از کلیه مطالب وب سایت تنها با ذکر منبع بلامانع است.