محسن فروغی (1382-1286 خورشیدی)
جهت مشاهده ی بیوگرافی محسن فروغی به صفحه بانک ملی - شعبه مرکزی اصفهان یا اسم معمار مراجعه کنید
حیدر غیایی (1364 – 1301خورشیدی)
حیدر قلی خان غیایی معمار ایرانی متولد 1301 در تهران و از پیشگامان معماری مدرن ایران بود. او در سال 1952 میلادی از مدرسه هنرهای زیبا پاریس در رشته ی معماری فارغ التحصیل شد، او به عنوان استاد دانشگاه در همان دانشگاه به تربیت شماری از معماران نسل بعد از خود پرداخت، ایرج اعتصام یکی از شاگردان آتلیه معماری غیایی در دانشگاه تهران بود.
غیایی در پروژه های متعددی با دیگر معماران مطرح آن دوره نظیر محسن فروغی، کیقباد ظفر بختیار همکاری داشته و هم چنین پروژه های متعددی را در دفتر خویش به پایان رسانده.
غیایی در سال 1976 میلادی (1355 خورشیدی) کتابی با نام مجلس سنای ایران: سال 2514 شاهنشاهی به زبان فرانسه به چاپ رساند و خودش را تنها طراح ساختمان معرفی نمود.
او در سال 1357 کشور را به مقصد فرانسه ترک می کند و در سال 1364 در ویلای خانوادگی خود در همان کشور در گذشت.
از دیگر پروژه های او می توان به ایستگاه راه آهن مشهد، ایستگاه راه آهن تبریز، سینمای مولن روژ (سینما سروش فعلی) سینما رادیو سیتی، هتل استقلال تهران (هیلتون سابق) با همکاری فروغی، کاخ فرح آباد، بیمارستان مشهد، بیمارستان لویزان، ساختمان Maison de 1’Iran با همکاری فروغی، کلود پاران و آندره بلوک و هم چنین چند ویلای مسکونی اشاره کرد.
منبع:
کتابها:
- بانی مسعود، امیر . معماری معاصر ایران/ تهران: نشر هنر معماری قرن، چاپ پنجم(ویرایش دوم)، زمستان ۱۳۹۱
- باور، سیروس . نگاهی به پیدایی معماری نو در ایران؛ ناشر: موسسه علمی و فرهنگی فضا؛ تهران؛ 1388
- قبادیان، وحید . سبک شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران؛ تهران: نشر علم معمار؛ چاپ اول، 1392
وبسایت:
- صفحه ویکی پدیای انگلیسی حیدر غیایی؛ به آدرس https://en.wikipedia.org/wiki/Heydar_Ghiai
تاریخ دسترسی: 06 اسفند 1398
مجلس سنای سابق تهران
این بنا به سال ۱۳۲۸ هجری شمسی توسط حیدر غیایی و محسن فروغی طراحی و در سال ۱۳۳۴ به بهره برداری رسیده است. ساختمان در تقاطع خیابان امام خمینی (ره ) و فلسطین در زمینی مستطیل شکل احداث شده. مساحت زمین ۲۰۷۹۰ متر مربع و دارای محور طولی در امتداد محور شرقی_غربی می باشد و ساختمان اصلی به طور تقریبی در بخش میانی زمین در امتداد محور شمالی _جنوبی طراحی شده است.
این مجموعه شامل دوبلوک می باشد، بلوک اصلی، مکعب مستطیلی است به ارتفاع ۱۹ متر، که بدنه شمالی آن با حجم نیم ستوانه به شعاع ۲۶ متر ترکیب شده است و فضای کلی سالن جلسات نمایندگان را تشکیل می دهد. بلوک دوم، مکعب مستطیلی در امتداد محور شرقی ـ غربی است که به دفتر کار نمایندگان، تعلق دارد.
این ساختمان در سه طبقه طراحی شده است. در زیرزمین، فضاهای خدماتی، در طبقه همکف، سالن های انتظار و پذیرش و سالن اصلی مجلس با گنجایش ۷۰۰ نفر طراحی شده و یکی از خصوصیات اصلی این سالن متحرک بودن آن است، به طوری که در مواقع عادی حجم سالن به وسیله ی دیوارهای فلزی متحرکی که هم با جریان برق و هم با اهرم های دستی حرکت می کنند، کوچک تر می شود.این دیوارهای متحرک ۶ متر ارتفاع دارند و در زمین فرو رفته اند.
در طبقه اول بالکن ها و فضاهای ارتباطی، استقرار یافته اند.
طرح کلی پلان این طبقه از مستطیلی به ابعاد ۲۶ ×۱۳ متر که بر بدنه شمالی آن، نیم دایره ای به شعاع ۲۶ متر، به گونه ای که مرکز نیم دایره بر میانه ضلع شمالی مستطیل قرار دارد، تشکیل شده است. ورودی مجموعه در امتداد محور تقارن بنا قرار دارد و از ردیف پلکان در بخش میانی پلان، دسترسی به بنا، که در ترازی حدود 20/4 متر بالاتر از سطح محوطه قرار دارد، فراهم می شود. این ورودی از سه صفه یا سکوی مستطیل شکل تشکیل شده است که به ترتیب از جهت جنوب به شمال، نسبت به یکدیگر عقب نشسته اند و هریک اختلاف ارتفاعی معادل 4/1 متر نسبت به دیگری دارند. سرسرای ورودی، فضایی با پلان مربع شکل، به ابعاد 1۲×۱۲ متر است که در طرفین آن دو فضا با پلان مستطیل شکل، به پذیرش و نگهبانی اختصاص یافته اند روشنایی این دو فضا، از حیاط های مربع شکل طرفین، که از عقب نشستگی دیواره های شرقی و غربی حجم مکعب مستطیل به وجود آمده تامین می شود. پس از سرسرای ورودی، سالن انتظار با پلان مستطیل شکل، با محور شرقی ـ غربی جای گرفته و دسترسی به سالن اصلی و دیگر طبقات را فراهم می سازد.
ازدو انتهای این سالن، راهرویی به عرض ۵ متر به موازات سالن نمایندگان آغاز می شود، که دسترسی به سالن اصلی و بلوک اداری را فراهم می سازد. سالن محل تشکیل جلسات، مهم ترین فضای این طبقه محسوب می شود. پلان این فضا، نیم دایره ای به شعاع ۲۶ متر است.
پلان طبقه اول مشابه طبقه همکف، طراحی شده است. بالکنی به عمق هشت متر، به موازات بدنه های سالن، جایگاه تماشاچیان را تشکیل می دهد. راهرویی به عرض چهار متر، به موازات بدنه های سالن طراحی شده که دسترسی به طبقه اول را فراهم می سازد.
در حجم مکعب مستطیل این طبقه، فضاهای مربوط به عملکردهای اداری قرار گرفته اند که روشنایی آنها از حیاط های مربع شکل مجاور ورودی اصلی تامین می شود. روشنایی راهروها، از بازشوهایی که در سرتاسر محیط بیرونی استوانه تعبیه شده، تامین می شود. طرح مدور راهرو، چشم اندازهای متنوعی را ایجاد کرده است.
هرچند اشاراتی ظریف با الهام گرفتن از عناصر و فضاهای معماری گذشته ایران در این بناوجود دارد، ساختار پلان آزاد، استفاده ازمصالح شیشه و بتن، بیان تجریدی مفاهیم، استفاده ازترکیب احجام، برونگرایی و نگرش تندیس وار به ساختمان و عواملی نظیر آن بیانگر جنبش معماری مدرن در طراحی بنا می باشند.
این ساختمان از کیفیت اجرایی بسیار مطلوبی برخودار است.طرح زنجیر وار ستونهای بتنی، اجرای گنبد عظیم سقف سالن تشکیل جلسات و همچنین طرح تزیینی آن، از شاخص ترین جزییات اجرایی در ساختمان هستند.
طرح سقف سالن از گنبد مسجد شیخ لطف الله اصفهان و نحوه اجرای آن از گنبد مسجد جامع عباسی الهام گرفته شده است . از نظر تکنیک ساخت نیز نو آوری های بسیار بدیع در طراحی گنبد مجلس، به کار رفته است که می توان به سیستم کابلهای کششی سقف گنبد اشاره نمود. سقف داخلی مجلس به وسیله شبکه ای از کابل ها، به سقف اصلی متصل است و از این رو شاید بتوان آن را نخستین سازه معلق در کشور برشمرد.همچنین ساخت تیرهای بتنی سقف بر اساس نقوش هندسی یاد شده و قالب بندی و اجرای آن بر روی سقف معلق مذکور، مهندسی پیشرفته ای را نیاز داشته که با یاری مشاوران سوئدی امکان پذیر شده است.
ترکیبهای متنوع رنگی که منحصرا از رنگ های قرمز، طلایی و آبی تشکیل شده، جذابیت خاصی به سالن بخشیده است.
نمای جنوبی این مجموعه را می توان به دو بخش پسین و پیشین تقسیم کرد که بخش پسین آن، نمای ساختمان اداری و بخش پیشین آن نمای سالن اجتماعات است.
در نگاه اول آن چیزی که بیشتر از همه در نمای ساختمان خودنمایی می کند، دو زنجیر آویزان در نمای اصلی است. این دو زنجیر طلایی رنگ که حدود ۲۲متر طول دارد، توسط مجسمه ساز فرانسوی،آندره بلوک، طراحی و ساخته شده است و ایده ی طراحی آن با اقتباس از زنجیر انوشیروان دادگر و مظهر قانون گذاری در ایران بیان شده است.
در طراحی نمای ساختمان ، عملکرد بنا به گونه ای نمادین معرفی شده است از جمله می توان به طرح زنجیر مانند ستون ها، در طرفین شبکه میانی اشاره کرد. این نما طرحی کاملا ساده دارد و به صورتی متقارن نسبت به محورمیانی نما، طراحی شده است. بخش میانی نما، از شبکه بتنی مستطیل شکل به ابعاد ۲۶×۱۸ متر تشکیل شده که همچون پرده ای بر سطوح شیشه ای پشت آن آویخته شده است.
استقرار ساختمان بر فراز پلکان تشریفاتی، تاکید بر تناسبات افقی است که شکل بازشوها، با تناسبات عمودی آن را تعدیل می کند. در نمای جنوبی طرح متقارن و قرار گرفتن بر روی صفه، روحیه ای عظمت گرا به آن بخشیده است. فضای باز و بسته و پر و خالی ایجاد شده در نمای جنوبی، بازی زیبایی از نور و سایه را بر بدنه ها ایجاد می کند.
ساختمان اداری مجلس، در سه طبقه با ارتفاع کم و کشیدگی در امتداد محور شرقی‌ـ غربی در انطباق با محیط پیرامونی طراحی و به خوبی به عنوان ساختمان فرعی معرفی شده است.
منابع:
کتابها:
- امیر بانی مسعود. معماری معاصر ایران/ تهران:نشر هنر معماری قرن، چاپ پنجم(ویرایش دوم)، زمستان ۱۳۹۱
- هادی میر میران، ایرج اعتصام، معماری معاصر ایران : 75 سال تجربه بناهای عمومی ( 1300 تا 1375 هجری شمسی )، تهران، شرکت طرح و نشر پیام سیما، 1388
© کلیه حقوق برای پایگاه "نقد معماری معاصر ایران" محفوظ می‌باشد؛ لذا استفاده از کلیه مطالب وب سایت تنها با ذکر منبع بلامانع است.